Aleksander Kamiński w pedagogice społecznej

Proces wychowania wg Aleksandra Kamińskiego swoiście rozumiany jako „wychowanie intencjonalne” (celowo zamierzone) poza rodziną, szkołą i innymi placówkami opieki nad dziećmi powinien przebiegać także w takich instytucjach jak: poradnie świadomego macierzyństwa, schroniska turystyczne, szpitale dziecięce, grupy podwórkowe, muzea, redakcje, zespoły artystyczne, zakłady pracy i społeczność sąsiedzka (A.Kamiński – 1980).

Rozszerzone wychowanie wywołuje szerszy kontekst, w którym wychowawcy to nie tylko nauczyciele, ale także przedstawiciele prawie wszystkich innych zawodów.

Typy działań wychowawczych:

- kontakty oparte na indywidualnych relacjach: wychowawca – wychowanek

- odpowiednia aktywizacja wychowania zespołowego w grupie

- ulepszanie procesu wychowania siłami własnymi środowiska – to jest wg A.Kamińskiego typ preferowany przez pedagogikę społeczną.

Swoistość pedagogiki społecznej przejawia się w obejmowaniu procesem wychowawczym człowieka oraz „instytucji o aktualnych lub potencjalnych możliwościach wychowawczych”.

Poglądy A.Kamińskiego na środowisko i otoczenie mogą być przedstawione w następujący sposób:

- środowisko to elementy otaczające człowieka w sferze przyrodniczej, kulturalnej i społecznej, działające na jednostkę stale lub okresowo;

- otoczenie ma szerszy niż środowisko wymiar i obejmuje trwałą i zmienną strukturę działającą lub nie oddziałującą na jednostkę.

Organizowanie środowiska polega na jego ulepszaniu w następujących czynnikach:

- rozpoznawanie potrzeb dzieci, młodzieży i dorosłych w rodzinie i społecznościach poprzez obserwację i wywiad środowiskowy

- ustalanie i opis sił drzemiących w środowisku poprzez osoby „wartościowe moralnie i społecznie – uzdolnione i wrażliwe na potrzeby i aspiracje ludzkie”.

A.Kamiński kontynuował kierunek pedagogiki społecznej jako nauki o „środowiskowych uwarunkowaniach procesów wychowawczych”, jak również „potrzebach rozwojowych człowieka w różnych fazach jego życia.” Konkretny wzorzec do naśladowania dla dzieci i młodzieży to wg A.Kamińskiego – ZUCH.

Praca społeczno – wychowawcza wg A.Kamińskiego powinna być realizowana poprzez:

- metodę indywidualnego przypadku,

- metodę pracy grupowej,

- organizowanie społeczności lokalnej.

Poglądy A.Kamińskiego ewoluowały pod wpływem środowiska, w którym żył i zmagania się z problemami codzienności zmieniało się jego podejście do wychowania. Najważniejszym dla A.Kamińskiego był człowiek i możliwości jego rozwoju w obecnych warunkach społeczno – ustrojowych. Rozpoznanie środowiska i tworzenie optymalnych warunków rozwoju „każdego polskiego dziecka” (1971).

Problemy pedagogiki społecznej rozpatrywane przez A.Kamińskiego:

- procesy wychowawcze i środowiskowe uwarunkowania

- wpływy różnych czynników na kształtowanie się osobowości człowieka

- wartościowe korzystanie z czasu wolnego

- aktualne problemy pracy socjalnej i opiekuńczej

- organizacje wychowawcze i stowarzyszenia społeczne jako środowiska wychowawcze

- edukacja permanentna i polityka oświatowa oraz inne.