OPIS

Grupy Szturmowe Szarych Szeregów 71 lat temu przeprowadzono Akcję pod Arsenałem. Uwolniono harcmistrza Jana Bytnara "Rudego" i 20 innych więźniów przewożonych z siedziby Gestapo przy Alei Szucha na Pawiak. O godz. 16.00 w Katedrze Polowej odprawiona zostanie uroczysta Msza Św, a pod Arsenałem Apel Poległych.
Całością akcji, którą dowodził Stanisław Broniewski "Orsza", a bezpośrednio - Tadeusz Zawadzki "Zośka" brało udział 28 harcerzy. Akcja pod Arsenałem otrzymała kryptonim "Meksyk II". Została przeprowadzona brawurowo w biały dzień, na skrzyżowaniu ulic Bielańskiej i Długiej. Harcerze zaatakowali furgonetkę przewożącą więźniów na Pawiak. "Rudego" przenieśli do oczekującego w pobliżu samochodu, który odjechał z miejsca akcji. Zniszczyli jedną niemiecką ciężarówkę i zdobyli dwa auta, z których jedno potem porzucili.
Podczas akcji dwóch AK-owców zostało ciężko rannych, a jeden schwytany i później rozstrzelany. Zginęło czterech Niemców, w tym załoga spalonej więźniarki gestapo i policjant z ulicy, a dziewięciu odniosło rany. Z powodu obrażeń odniesionych w akcji zmarli Aleksy Dawidowski, pseudonim "Alek" i Tadeusz Krzyżewicz "Buzdygan". Po czterech dniach zmarł również Jan Bytnar 'Rudy", śmiertelnie wyczerpany po przesłuchaniach na gestapo. W odwecie za Akcję pod Arsenałem, następnego dnia - 27 marca 1943 roku Niemcy zamordowali 140 więźniów Pawiaka. Niespodziewany i skuteczny atak dodał otuchy mieszkańcom miasta, Niemcy natomiast stracili poczucie bezpieczeństwa. Wyczyn Szarych Szeregów został opisany w książkach: "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego oraz "Akcja pod Arsenałem" Stanisława Broniewskiego. Dziś o godz. 16.00 w Katedrze Polowej odprawiona zostanie uroczysta Msza Św., a o godz. 17.30, pod Arsenałem przy ul. Długiej odbędzie się uroczysty Apel Poległych z udziałem żołnierzy Harcerskiego Batalionu AK Zośka.  W wyniku obrażeń, które odniósł podczas przesłuchań prowadzonych przez Niemców, „Rudy” zmarł cztery dni później. Podczas akcji pod Arsenałem ranny został Aleksy Dawidowski „Alek”, który zmarł tego samego dnia co „Rudy”. Harcerze z Grup Szturmowych, po ustaleniu winnych śmierci Bytnara, zlikwidowali ich